Borelioza, znana również jako choroba z Lyme, jest jedną z najczęściej występujących chorób odkleszczowych w Polsce. Wywoływana przez bakterie z rodzaju Borrelia, przenoszona jest na człowieka poprzez ukąszenie zakażonego kleszcza. W ostatnich latach odnotowuje się znaczący wzrost liczby przypadków tej choroby, co sprawia, że temat profilaktyki i ochrony przed boreliozą jest coraz bardziej aktualny.
Jak dochodzi do zakażenia boreliozą?
Kleszcze, które są nosicielami bakterii Borrelia, stają się zagrożeniem w momencie ich ukąszenia. Po wbiciu się w skórę człowieka, kleszcz może przekazać bakterie do organizmu. Proces ten nie dzieje się natychmiast – ryzyko zakażenia wzrasta wraz z czasem, jaki kleszcz pozostaje przyczepiony do skóry. Dlatego tak istotne jest szybkie i prawidłowe usunięcie kleszcza.
Objawy boreliozy – na co zwracać uwagę?
Borelioza może manifestować się na różne sposoby, w zależności od stadium choroby. Wyróżnia się trzy główne etapy:
- Wczesne stadium miejscowe:
Najbardziej charakterystycznym objawem jest rumień wędrujący, czyli czerwony okrąg wokół miejsca ukąszenia, który stopniowo się powiększa. Rumień występuje u około 70-80% zakażonych osób i jest pierwszym sygnałem alarmowym. - Wczesne stadium rozsiane:
Jeśli choroba nie zostanie wykryta i leczona w początkowym etapie, bakterie mogą rozprzestrzenić się po całym organizmie, prowadząc do objawów takich jak gorączka, bóle mięśni i stawów, zmęczenie czy zaburzenia neurologiczne. - Późne stadium:
W tym stadium borelioza może powodować przewlekłe zapalenie stawów, problemy z układem nerwowym, a nawet uszkodzenie serca. Objawy te są trudne do leczenia i mogą znacznie obniżyć jakość życia.
Profilaktyka – jak chronić się przed boreliozą?
Unikanie ukąszeń kleszczy
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania boreliozie jest ochrona przed ukąszeniami kleszczy. Warto przestrzegać kilku podstawowych zasad:
- Odpowiednia odzież: Podczas spacerów w lesie, na łąkach czy w parkach warto nosić długie spodnie, koszule z długimi rękawami oraz nakrycia głowy.
- Środki odstraszające: Stosowanie repelentów na bazie DEET lub ikarydyny może znacznie zmniejszyć ryzyko ukąszenia.
- Unikanie wysokiej trawy: Kleszcze często przebywają w wysokiej trawie i niskich krzewach, dlatego warto trzymać się wytyczonych ścieżek.
Regularne kontrole ciała
Po powrocie z obszarów zagrożonych należy dokładnie sprawdzić całe ciało, zwracając szczególną uwagę na miejsca, gdzie skóra jest cienka, np. za uszami, pod pachami, w zgięciach kolan i na karku. Wczesne wykrycie kleszcza minimalizuje ryzyko przeniesienia bakterii.
Szybkie usuwanie kleszczy
W przypadku znalezienia kleszcza należy go jak najszybciej i bezpiecznie usunąć. Najlepiej zrobić to za pomocą pęsety, chwytając kleszcza jak najbliżej skóry i delikatnie wyciągając. Po usunięciu miejsce ukąszenia należy zdezynfekować.
Diagnostyka boreliozy
Wczesne wykrycie boreliozy jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Jeśli wystąpiły objawy, takie jak rumień wędrujący, konieczne jest jak najszybsze zgłoszenie się do lekarza. W diagnostyce boreliozy stosuje się testy serologiczne, które pozwalają wykryć obecność przeciwciał przeciwko bakteriom Borrelia.
Leczenie boreliozy
Borelioza jest chorobą bakteryjną, dlatego jej leczenie opiera się na stosowaniu antybiotyków. Najczęściej stosowane są:
- Amoksycylina,
- Doksycyklina,
- Cefuroksym.
Leczenie trwa zwykle od 2 do 4 tygodni, jednak w niektórych przypadkach, zwłaszcza w zaawansowanych stadiach, może być konieczne dłuższe leczenie lub zastosowanie antybiotykoterapii dożylnej.
Powikłania boreliozy
Nieleczona lub niewłaściwie leczona borelioza może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak:
- Przewlekłe zapalenie stawów,
- Neuroborelioza, czyli zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i nerwów,
- Zapalenie mięśnia sercowego.
Dlatego tak ważne jest, aby nie lekceważyć objawów choroby i jak najszybciej zgłosić się do specjalisty.
Czy istnieje szczepionka przeciw boreliozie?
Obecnie na rynku nie ma dostępnej szczepionki przeciw boreliozie dla ludzi. Trwają jednak badania nad jej opracowaniem, co daje nadzieję na skuteczniejszą ochronę przed tą chorobą w przyszłości.
Zdrowie w naszych rękach
Zapobieganie boreliozie wymaga świadomego podejścia i dbałości o ochronę przed kleszczami. Regularne kontrole ciała, stosowanie odpowiednich środków odstraszających i szybkie usuwanie kleszczy mogą znacząco zmniejszyć ryzyko zakażenia. W przypadku wystąpienia objawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, aby wdrożyć odpowiednie leczenie.
